موزه پست و مخابرات

شكل‌گيري موزه‌هاي پستي و تلگرافي و يا به نوعي اولين موزه پستي و مخابراتي كشور به حدود 72 سال قبل برمي‌گردد.

اولین ساختمان موزه پستی

در سال 1311 هـ .ش به دستور وزير پست و تلگراف و تلفن آقاي فرج‌الله بهرامي نخستين موزه پستي و تلگرافي به تقليد از موزه‌هاي تخصصي اروپايي تاسيس مي‌گردد و در آن كليه اشياءآلات و ادوات پستي و تلگرافي به مانند ساير كشورهاي متمدّن دنيا جمع‌آوري و نگهداري مي‌شد.

حمل بسته های پستی

محل اين موزه قسمتي از ساختمان وزارتخانه پست و تلگراف (تلگراف‌خانه) واقع در ضلع جنوبي ميدان توپخانه سابق مقابل عمارت شهرداري بود. اين موزه تا قبل از تخريب بنا در سال 1349 ه. ش داير و فعال بود و اگرچه عموميت نداشته، فعاليتي همچون موزه پست و مخابرات امروزي را در بر نمي‌گرفته است.

حمله راهزنان به کاروان پست

بناي اصلي موزه پست و مخابرات يعني اداره پست و گمرك بين سال‌هاي 1307 تا 1313 ه.ش با هزينه پانصد هزار تومان با سبك ملي ساخته شده و جزو ابنية عظيم سبك رضا شاهي محسوب مي‌شود.

نمای ساختمان موزه پست واقع در خیابان امام خمینی

عمارت وزارت پست و تلگراف از بناهاي دوره پهلوي محسوب مي‌شده كه در سال 1305 ه.ش در ضلع جنوبي ميدان توپخانه به‌جاي عمارت تلگراف‌خانه ساخته مي‌شود و آخرين مراحل ساخت بنا يعني گنبدسازي و كارهاي فلزي آن در سال 1310 ه.ش خاتمه يافته است.

در مورخ پنجم آبان 1311 بر حسب حكم صادره از طرف فرج‌ا... بهرامي وزارت پست و تلگراف وقت، اولين موزه پستي و تلگرافي در عمارت مورد نظرتأسيس مي‌گردد. در دوازدهم آذر همان سال سرويسي به‌نام سرويس پست و تلگراف داير مي‌شود كه جزو اداره پست مركزي بوده و آقاي عبادي رئيس دايره مخزن وزارت پست و تلگراف به‌عنوان اولين رئيس موزه پست و مخابرات منصوب مي‌گردد. اين موزه بعد از تخريب عمارت وزارت پست و تلگراف به عمارت اداره پست تهران در منطقه باغ ملي منتقل مي‌شود كه تاكنون پابرجا و در حال توسعه نيز مي‌باشد.

موزه پست و مخابرات از هشت غرفه تشکیل گردیده است که در دو طبقه بنا قرار گرفته‌اند.

نمای داخلی موزه پست

طبقه اول شامل غرفه‌های تشریفات یا وزرا است که شامل تصاویری از وزرای پست و تلگراف و تلفن‌ از اولین وزیر تلگراف‌، علی قلی خان مخبرالدوله (۱۲۵۵ه. ش – ۱۲۹۳ه. ق‌)، تا وزیر وقت است‌.

میرزا علیخان امین الدوله اولین وزیر پست علیقلی خان مخبرالدوله اولین وزیر تلگراف

سالن تمبرهای داخلی شامل ۱۱۰۰ سری تمبر از سه دوره قاجاریه‌، پهلوی و جمهوری اسلامی است و نیز دو ویترین مربوط به کلیشه ادیسون و کلیشه تمبر احمدشاه و در انتهای سالن‌

ماکت پستچی زمان قاجاریه و نمادی از کوچه پست قرار دارد

غرفه اشیای پستی شامل صندوق‌های پستی دوره پهلوی‌، انواع مهرهای دستی‌( گرد، ساده‌، بیضی‌، مستطیل و غلتکی)‌؛ نمونه‌های مهرهای مصرفی دفاتر پست خارج از کشور، مهر روز جمهوری اسلامی؛ انواع حکم‌های دولتی‌، حکومتی‌؛ دستگاه‌های دستی و برقی قدیمی ابطال تمبر، دستگاه‌های دستی و برقی قدیمی نقش تمبر؛ دستگاه تایپ قدیمی و ویترین هایی از قبیل ویترین سیم و سرب و انواع پلمپ شکن‌، وسایل و پاکت‌های پست مالی‌، قاب عکس‌های وسایل پستی دوره قاجاریه و تصاویر کارکنان پست دوره قاجار است‌.

صندوق های پست اولیه

غرفه راه ابریشم یا سالن مرکزی شامل: انواع وسایل ارتباطی قدیمی و حمل محموله‌های پستی( اعم از ارابه‌، ماشین سه چرخ و هواپیما)

طبقه دوم از سالن تمبر بین الملل تشکیل شده است و شامل قطعه‌هایی از تمبرهای منتشرشده توسط ۱۳۰ کشور عضو اتحادیه جهانی پست و همچنین ویترین‌های افقی شامل پاکت‌های مهر روز، اهدایی شخصیت‌های مختلف‌، تمبر و پاکت‌های ارسالی از کشورهای مختلف است‌.

غرفه اشیای پستی شامل انواع ترازوهای قدیمی پست‌و نمونه صندوق‌های پستی کشورهای مختلف از جمله برزیل‌، مصر، کانادا، آلمان‌، مکزیک و سوئد است‌.
غرفه شماره یک مخابرات شامل انواع وسایل ارتباطی از مورس تا ماهواره زهره‌، تله تایپ‌، تلگراف‌، تلکس‌، فاکس و نمونه تیروسیم است‌.

غرفه شماره دو مخابرات شامل انواع دستگاه‌های تلفن مغناطیسی صد شماره‌ای قدیمی‌، دیواری‌، دستگاه‌های ارتباطی قدیمی مثل دستگاه گیرنده و فرستنده و تلفن بی‌سیم‌، میز سوئیچ برد، دستگاه اندازه‌گیری و آزمایش خطوط کاریر و تلفن‌های مغناطیسی رومیزی است‌.

دستگاه تلفن مرکزی 100 شماره ای

نمونه ای از اداره پست حمل محموله پستی با محافظ مسلح

سمبل جهانی پست

باطل کردن مهر پاکت های نامه انتقال نامه های پستی به جزایر ایرانی

توزین بسته های پستی محل نگهداری اسب های پست خانه ها