پيشينه تاريخي سلوکيها و پارتها
اسکندر مقدوني، فرزند فيليپ مقدوني است. وي در هنگام مرگ پدر 20 سال بيش نداشت. اسکندر در طي دوران نوجواني تحت نظر دانشمندان عصر خود، از جمله ارسطو پرورش يافت و به تدريج ضمن فراگيري علوم و فلسفه رايج، درمسائل جنگي و نظامي و کشورداري تبحر يافت. او پس از استيلاي بر يونان، با فکر جهاني کردن فرهنگ يوناني به تدارک ارتشي وسيع پرداخت تا به آسيا حمله ور شود.
با شکست داريوش سوم، در جنگ با يونانيها و سقوط تخت جمشيد بدست اسکندر(31 ق.م.) امپراطوري هخامنشي نيز در هم شکسته شد و خزاين هخامنشي در شوش، تخت جمشيد، پاسارگاد، همدان و ساير شهرهاي ايران به تسخير اسکندر در آمد. اين شکست براي ايرانيان تنها شکست نظامي نبود بلکه يک دگرگوني فرهنگي را بدنبال داشت و بدين وسيله يک دوره نفوذ فرهنگ و هنر غرب که حدودا" 5 قرن طول کشيد، در ايران بنيان گذارده شد.
اسکندر براي تحکيم حکومت خود و تثبيت فرهنگ يوناني، دست به اقداماتي زد. از جمله پس از فتح هندوکش ( 324 ق.م.) به شوش بازگشت و پنج سال در آنجا اقامت گزيد و با دختر داريوش ازدواج کرد و فرماندهان و سربازان يوناني را به ازدواج با دختران ايراني ترغيب نمود.
پس از مرگ اسکندر در بابل ( 323 ق.م.) اغتشاشي بزرگ سراسر کشور را فرا گرفت و جانشينان اسکندر، سه حکومت مقدونيه در اروپا، يوناني در مصر و سلوکي در آسيا را بنا نهادند. سلوکوس وارث بخش عظيمي از امپراطوري هخامنشيان شد. او بدنبال ادامه سياستهاي اسکندر با اپامه دختر اسپتيامن يکي از دشمنان اسکندر در سرزمين باکتريا ازدواج کرد.
تا سلسله اي را بنيان نهد که آميزه اي از نژاد ايراني و مقدوني باشد.او جهت ايجاد وحدت در قلمرو خود، به احداث شهرهاي يوناني نشين پرداخت.
وجود امکانات سياسي، بازرگاني و هنري سبب گرديد تا اقشار مختلف مردم يونان، به شهرهاي تازه احداث شده، مهاجرت کرده و در کنار ساکنين بومي، سکني گزيدنند و به اين ترتيب زمينه ترويج فرهنگ و هنر يوناني و پشتيباني از حکومت يوناني فراهم گرديد. آنتيوخوس فرزند و جانشين سلوکوس، سلسله اي را که پدر بنا نهاده بود، استحکام بخشيد. سلوکيها توانستند حکومت خود را در ايران و سرزمين ميان رودان (بين النهرين) تا اواسط قرن دوم ق.م. تثبيت نمايند. ولي از حدود سال 240 ق.م. سلوکي ها تحت فشار مردم بيابانگر شمال شرقي، يعني پارتها، قرار گرفتند و در حدود سال 250 ق.م.، طوايف پارتي به سرکردگي اشک، سلوکيان را از بابل بيرون رانده و سلسله اشکانيان را بنا نهادند. برخي پارت را خراسان امروزي مي دانند.